Τι είναι η ουροδόχος κύστη;

Η ουροδόχος κύστη είναι ένα κοίλο μυϊκό όργανο το οποίο βρίσκεται στο έδαφος της πυέλου. Η λειτουργία της είναι να συλλέγει τα ούρα από τα νεφρά δια μέσου των δύο ουρητήρων και να τα αποβάλλει κατά την διάρκεια της ούρησης μέσω της ουρήθρας.

Πόσο συχνός είναι ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης;

Ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης είναι ο δεύτερος συχνότερος καρκίνος του ουροποιητικού συστήματος μετά τον καρκίνο του προστάτη. Εμφανίζεται συχνότερα μετά την έκτη δεκαετία της ζωής και οι άνδρες προσβάλλονται 3 φορές πιο συχνά από τις γυναίκες. 

Ποια είναι τα αίτια εμφάνισης της νόσου;

Ο πιο σημαντικός προδιαθεσικός παράγοντας για την εμφάνιση της νόσου είναι το κάπνισμα, το οποίο ευθύνεται για το 50% των περιπτώσεων. Οι καπνιστές έχουν 4 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου ενώ η διακοπή του καπνίσματος ελαττώνει άμεσα τον κίνδυνο εμφάνισης και υποτροπής της νόσου. 

Αυξημένο κίνδυνο για την εμφάνιση του καρκίνου της ουροδόχου κύστης έχουν και οι εργαζόμενοι με έκθεση σε αρωματικές αμίνες και υδρογονάνθρακες (π.χ. χρώματα, λάστιχα, πετρέλαιο)  καθώς και οι άνθρωποι με χρόνια λήψη αναλγητικών, αυτοί που υποβλήθηκαν σε ακτινοθεραπεία της πυέλου ή αυτοί που πάσχουν από χρόνιες φλεγμονές της ουροδόχου κύστης.

Ποια είναι τα συμπτώματα του καρκίνου της ουροδόχου κύστης;

Το πιο συχνό σύμπτωμα είναι η αιματουρία, δηλαδή η παρουσία αίματος στα ούρα και εμφανίζεται περίπου στο 85% των ασθενών. Μπορεί να εκδηλωθεί με μακροσκοπική ή μικροσκοπική μορφή, δηλαδή να μην είναι ορατή με γυμνό μάτι αλλά να ανιχνεύεται μόνο στον γενική εξέταση ούρων. Η αιματουρία στον καρκίνο της κύστης δεν συνοδεύεται από πόνο. Επομένως, κάθε περίπτωση ανώδυνης αιματουρίας, μικροσκοπικής ή μακροσκοπικής, θεωρείται καρκίνος της ουροδόχου κύστης μέχρι απόδειξης του εναντίου.

Άλλα συμπτώματα μπορεί να είναι η συχνουρία, η επιτακτικότητα ή ακόμη η παρουσία πόνου που μπορεί να οφείλεται στα προχωρημένα στάδια της νόσου. 

Πως γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση συνήθως τίθεται με τη βοήθεια των εξετάσεων. Οι εξετάσεις που πρέπει να πραγματοποιηθούν σε κάθε ασθενή με συμπτώματα συνηγορητικά του καρκίνου της ουροδόχο κύστης είναι:

• Υπερηχογράφημα: Η ουροδόχος κύστη πρέπει να είναι γεμάτη με ούρα για την καλύτερη απεικόνισή της. Σε περίπτωση διήθησης του ουρητηρικού στομίου μπορεί να απεικονιστεί υδρονέφρωση (διάταση του πυελοκαλυκικού συστήματος).
• Κυστεοσκόπηση: Διενεργείται από τον Ουρολόγο, υπό τοπική αναισθησία, με τη χρήση εύκαμπτου και λεπτού εργαλείου. Αποτελεί την σημαντικότερη εξέταση για την διάγνωση του καρκίνου της ουροδόχου κύστης. Κατά την διάρκεια της εξέτασης πραγματοποιείται μια γρήγορη επισκόπηση της ουρήθρας και της ουροδόχου κύστης για να ελέγξουμε τα αίτια της αιματουρίας.
• Αξονική τομογραφία: Διενεργείται για τον έλεγχο επέκτασης της νόσου σε άλλα όργανα και λεμφαδένες.
• Κυτταρολογική ούρων: Διενεργείται για την ανίχνευση καρκινικών κυττάρων στα ούρα.

Εφόσον οι εξετάσεις ανιχνεύσουν την ύπαρξη όγκου (ή θηλώματος), απαιτείται η περαιτέρω διενέργεια της διουρηθρικής εκτομής του όγκου (TUR-ΒT) προκειμένου να επιβεβαιωθεί ιστολογικά η κακοήθεια της ουροδόχου κύστης.

Ποια είναι η θεραπεία;

Η θεραπεία του καρκίνου της ουροδόχου κύστης θα εξαρτηθεί από το είδος του καρκίνου, αν δηλαδή ο όγκος διηθεί το μυϊκό χιτώνα της κύστης (διηθητικός καρκίνος) ή όχι (μη-διηθητικός «επιφανειακός» καρκίνος).

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΟΥΡΟΔΟΧΟΥ ΚΥΣΤΗΣ

Οι επιφανειακοί όγκοι σε ένα ποσοστό περίπου 80% υποτροπιάζουν μετά την αφαίρεση τους γι αυτό και ο σκοπός της θεραπείας είναι αφ΄ ενός να αφαιρεθεί ο όγκος και αφ΄ ετέρου να προφυλάξουμε τον ασθενή από τις υποτροπές αλλά και από τον κίνδυνο να μετατραπεί ο όγκος σε διηθητικό καρκίνο.

Η θεραπεία του μη-διηθητικού καρκίνου γίνεται ενδοσκοπικά με μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας που εισάγονται δια μέσου της ουρήθρας (διουρηθρική εκτομή του όγκου TUR-BT) και επιτυγχάνουν την αφαίρεση του όγκου από την ουροδόχο κύστη.

Για την πρόληψη της υποτροπής ή την εξέλιξη της νόσου, μερικές εβδομάδες μετά την επέμβαση ακολουθούν ενδοκυστικές εγχύσεις χημειοθεραπευτικών ή ανοσοθεραπευτικών ουσιών καθώς και μακρά παρακολούθηση με τακτικές κυστεοσκοπήσεις. 

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΔΙΗΘΗΤΙΚΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΟΥΡΟΔΟΧΟΥ ΚΥΣΤΗΣ

Ο διηθητικός καρκίνος είναι επιθετικός καρκίνος και γι΄αυτό χρειάζεται άμεσα ριζική θεραπεία, την ριζική κυστεκτομή. Στο χειρουργείο αυτό αφαιρείται η ουροδόχος κύστη, που περιέχει τον όγκο, μαζί με γειτονικά όργανα (π.χ. προστάτης, σπερματοδόχες κύστεις, μήτρα, κόλπος) και τους λεμφαδένες. Ο Ουρολόγος, χρησιμοποιώντας διάφορες τεχνικές και τμήματα άλλων οργάνων, αντικαθιστά την ουροδόχο κύστη με τη δημιουργία μιας νεοκύστης ώστε ο ασθενής να ουρεί φυσιολογικά από την ουρήθρα. Στις περιπτώσεις που αυτό δεν είναι εφικτό πραγματοποιείται η εκτροπή των ούρων από το κοιλιακό τοίχωμα (ουρητηρο-δερμοστομία) και τα ούρα συλλέγονται σε ειδικό σάκο. 

Σε προχωρημένο στάδιο της νόσου, ή σε περιπτώσεις που ο ασθενής αρνείται την εγχείρηση ή δεν μπορεί να χειρουργηθεί λόγω συννοσηρότητας, μπορούν να χρησιμοποιηθούν άλλες μορφές θεραπείας με λιγότερο καλά αποτελέσματα ως προς την επιβίωση του. Τέτοιες θεραπείες είναι η χημειοθεραπεία, η ανοσοθεραπεία και η ακτινοβολία ή ακόμη και η συνδυασμένη θεραπεία (Trimodality Therapy) με την διενέργεια εκτεταμένης διουρηθρικής εκτομή του όγκου (TUR-BT) ακολουθούμενη από χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία.