Τι είναι η ακράτεια ούρων;

Ακράτεια των ούρων ονομάζεται η ακούσια αποβολή ούρων, όταν δηλαδή χάνουμε ούρα χωρίς την θέληση μας. Είναι μια πολύ συχνή πάθηση η οποία απασχολεί κυρίως γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, αλλά και νεότερες γυναίκες. Εμφανίζεται σε ποσοστό περίπου 25% στις γυναίκες άνω των 35 ετών και σε ποσοστό 45% άνω των 60 ετών. Επίσης ακράτεια ούρων μπορεί να εμφανίσουν και οι άνδρες σε ποσοστό 13%, ιδιαίτερα μετά από χειρουργεία για τον καρκίνο του προστάτη (ριζική προστατεκτομή). 

Εκτός από το προφανές πρόβλημα της συχνής ύγρανσης των εσωρούχων, η ακράτεια ούρων επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής των πασχόντων, οδηγώντας τους ακόμη και σε κοινωνική απομόνωση και κατάθλιψη. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με το αίσθημα ντροπής και την ελλιπή πληροφόρηση, οδηγεί στην απογοητευτική διαπίστωση ότι μόλις ένα ποσοστό 25-60% των συμπτωματικών ασθενών αναζητούν ιατρική βοήθεια.

Με ποια μορφή εμφανίζεται η ακράτεια ούρων;

• Ακράτεια ούρων από προσπάθεια – εμφανίζεται όταν αυξάνεται η πίεση στην κοιλιά, δηλαδή όταν βήχετε, φτερνίζεστε, σηκώνετε βάρη, αλλάζετε θέση και γενικότερα σε οποιαδήποτε μορφή άσκησης.
• Ακράτεια ούρων επιτακτικού τύπου – εμφανίζεται όταν το αίσθημα της ούρησης είναι ξαφνικό, έντονο, δυσάρεστο και δεν προλαβαίνετε να πάτε στην τουαλέτα. Η ακράτεια επιτακτικού τύπου μπορεί να πυροδοτηθεί από διάφορες αιτίες, όπως μια ουρολοίμωξη ή από μια πιο σοβαρή κατάσταση όπως ο σακχαρώδης διαβήτης ή μια νευρολογική διαταραχή.
• Μικτού τύπου ακράτεια – εμφανίζεται όταν συνυπάρχουν και οι δύο προηγούμενες μορφές ακράτειας.
• Ακράτεια ούρων από υπερχείλιση – εμφανίζεται με συνεχή απώλεια ούρων επειδή η ουροδόχος κύστη είναι πλήρης (επίσχεση ούρων) και δεν μπορεί να αδειάσει. Η κατάσταση αυτή είναι πιο συχνή στους άντρες λόγω παραμελημένης υπερπλασίας προστάτη. 

Που οφείλεται η ακράτεια ούρων;

Συχνές αιτίες της ακράτειας ούρων είναι οι αλλαγές στην ανατομία του ουροποιητικού, στους μύες του πυελικού εδάφους ή στα νεύρα που ελέγχουν τους μύες αυτούς. Οι παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη του προβλήματος είναι:

• Ηλικία
• Παχυσαρκία
• Πολυτοκία
• Εμμηνόπαυση (έλλειψη οιστρογόνων)
• Χειρουργικές επεμβάσεις 
• Πρόπτωση πυελικών οργάνων (κυστεοκήλη, ορθοκήλη)
• Ακτινοθεραπεία
• Νευρολογικές παθήσεις (σκλήρυνση κατά πλάκας, νόσος του Parkinson)
• Κάπνισμα, δυσκοιλιότητα
• Φάρμακα (ηρεμιστικά, διουρητικά, νευρολογικά)

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση της ακράτειας ούρων ξεκινάει με την λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού για την αναγνώριση του τύπου της ακράτειας, τον εργαστηριακό και τον υπερηχογραφικό έλεγχο του ουροποιητικού συστήματος. Στη συνέχεια, μπορεί να ζητηθούν κάποιες από τις παρακάτω εξετάσεις:

• Ημερολόγιο ούρησης – γίνεται με την καταγραφή της ποσότητας των υγρών που λαμβάνετε, που ουρείτε και αν υπάρχει απώλεια ούρων, για ένα διάστημα μερικών ημερών. 
• Ουροροομετρία – είναι ο μη-επεμβατικός έλεγχος της ούρησης από ειδικό μηχάνημα, στο χώρο του ιατρείου.
• Ουροδυναμικός έλεγχος – είναι ο πλήρης έλεγχος της λειτουργίας του κατώτερου ουροποιητικού, δηλαδή της ουροδόχου κύστης με την ουρήθρα.
• Κυστεοσκόπηση – διενεργείται για την διερεύνηση ανατομικών διαταραχών του κατώτερου ουροποιητικού. 

Ποια είναι η θεραπεία;

Η θεραπεία για την ακράτεια ούρων είναι ανάλογη με την μορφή της ακράτειας, καθώς και από το στάδιο της νόσου. Περισσότερο από το 70% των περιπτώσεων ακράτειας ούρων μπορεί να αντιμετωπιστεί με απόλυτη επιτυχία. 

• Εάν η ακράτειά είναι επιτακτικού τύπου, τότε η θεραπεία είναι κατά κανόνα φαρμακευτική. Στις περιπτώσεις που η φαρμακευτική θεραπεία δεν είναι αποτελεσματική, τότε μπορεί να συστηθεί η θεραπεία με έγχυση αλαντικής τοξίνης (BOTOX) στην ουροδόχο κύστη. Πρόκειται για μια ελάχιστα επεμβατική μέθοδο, με άμεση και υψηλού βαθμού αποτελεσματικότητα. 
• Εάν η ακράτεια είναι από προσπάθεια, τότε κατά κανόνα η θεραπεία είναι χειρουργική με την τοποθέτηση ταινίας ακράτειας ή τεχνικού σφιγκτήρα. Στις επεμβατικές θεραπείες συμπεριλαμβάνονται μεταξύ άλλων και οι ενέσεις με συνθετικό υλικό που βοηθούν την ουρήθρα να παραμείνει κλειστή και μειώνουν την ακούσια απώλεια ούρων. Η φαρμακευτική θεραπεία, θεωρείται μειωμένης αποτελεσματικότητας και παρουσιάζει υψηλά ποσοστά παρενεργειών. 
• Εάν η ακράτεια είναι μικτού τύπου, τότε η θεραπεία επικεντρώνεται στον τύπο της ακράτειας που σας ενοχλεί περισσότερο.
• Εάν η ακράτεια είναι από υπερχείλιση (επίσχεση ούρων), τότε θα χρειαστεί η τοποθέτηση ουροκαθετήρα και ο άμεσος και τακτικός έλεγχος της νεφρικής λειτουργίας. Τα περαιτέρω θεραπευτικά βήματα θα καθοριστούν ανάλογο με το αίτιο του προβλήματος.