Ο καθετήρας είναι ένας σωλήνας από σιλικόνη ή λάτεξ, που εισέρχεται μέσω της ουρήθρας στην ουροδόχο κύστη με σκοπό την παροχέτευση των ούρων. Το πόσο καιρό θα παραμείνει ο καθετήρας εξαρτάται από το υποκείμενο πρόβλημα υγείας, δηλαδή το λόγο για τον οποίον τοποθετήθηκε.

Ποια είδη καθετηριασμού υπάρχουν;

Ο καθετηριασμός διακρίνεται σε τρία διαφορετικά είδη, ανάλογα με τους τρόπους που χρησιμοποιείται ο καθετήρας για να αδειάσει η κύστη: 

1. Μόνιμος καθετήρας – είναι ένας αποστειρωμένος σωλήνας που ονομάζεται Foley και παραμένει στην ουροδόχο κύστη. Η εισαγωγή του καθετήρα γίνεται μέσω της ουρήθρας, ή σε κάποιες περιπτώσεις απευθείας στην ουροδόχο κύστη από το κάτω μέρος της κοιλιάς (υπερηβικός καθετήρας) . 

Ο καθετήρας συνδέεται σε μια σακούλα αποστράγγισης (ουροσυλλέκτης) που συλλέγει τα ούρα καθόλη τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας. Ανάλογα, με την κινητικότητα και την κατάσταση του ασθενή, η σακούλα αποστράγγισης μπορεί να στερεωθεί σε ένα κρεβάτι, στο πόδι σας ή στα ρούχα.

1. Περιπεϊκός καθετήρας – είναι ένα είδος καθετήρα μόνο για άνδρες και αποτελείται από ένα εύκαμπτο θηκάρι που ολισθαίνει πάνω από το πέος με τον ίδιο τρόπο όπως ένα προφυλακτικό και αποστραγγίζει τα ούρα σε μια σακούλα.  
2. Διαλείπων καθετηριασμός – είναι ένας πολύ λεπτός αποστειρωμένος καθετήρας που εισάγεται ατραυματικά στην ουροδόχο κύστη δια μέσω της ουρήθρας. Από τον συγκεκριμένο καθετήρα εξέρχονται τα ούρα και αποστραγγίζουν είτε απευθείας στην λεκάνη της τουαλέτας είτε σε δοχείο/ουροσυλλέκτη. Αυτή η διαδικασία μπορεί να πραγματοποιηθεί πολλές φορές κατά την ίδια ημέρα από τον ίδιο τον ασθενή και ονομάζεται διαλείποντας αυτοκαθετηριασμός. 

Ποια είδη σακούλας αποστράγγισης (ουροσυλλέκτη) υπάρχουν;

1. Η σακούλα (ουροσυλλέκτης) κλειστού τύπου (που πρέπει να αντικαθιστάται κάθε φορά που γεμίζει),
2. Η σακούλα με βρυσάκι (που αν και αδειάζει θα πρέπει να αντικαθίσταται κάθε 2-3 ημέρες για αποφυγή μολύνσεων),
3. Η σακούλα μηρού (η οποία είναι σαν αυτή με το βρυσάκι με τη διαφορά ότι είναι μικρότερη σε χωρητικότητα και έχει ταινίες στήριξης στο μηρό, ώστε να φοριέται μέσα από το παντελόνι στην περίπτωση που ο ασθενής θέλει να μετακινηθεί έξω από το σπίτι και να είναι διακριτικό

Πως φροντίζω τον καθετήρα;

Για όσον καιρό θα έχετε τον καθετήρα θα πρέπει να προσέχετε να μην τσακίζει ο σωλήνας σε κανένα σημείο και το κυριότερο να μη  σηκώνετε τη σακούλα πάνω από το επίπεδο της ουροδόχου κύστεως (ώστε να μην παλινδρομούν ούρα σε αυτήν). Επίσης, θα πρέπει να πίνετε πολλά υγρά (κυρίως νερό) για να αποφύγετε ουρολοιμώξεις και την δυσλειτουργία/απόφραξη του καθετήρα. 

Ποια προβλήματα ενδέχεται να αντιμετωπίσετε;

• Αιμορραγία. Μπορεί κατά την είσοδο του καθετήρα να συμβουν μικροτραυματισμοί στην ουρήθρα και να παρατηρηθεί αίμα στα ούρα. Αυτό μπορεί να συμβεί και από ακούσια ή εκούσια έλξη του καθετήρα από τον ασθενή ή το περιβάλλον, όπως επίσης και κατά τις μετακινήσεις του ασθενούς. Το φαινόμενο είναι πιο πιθανό να συμβεί αλλά μάλλον θα είναι και πιο έντονο σε ασθενείς που λαμβάνουν αντιπηκτικά ή αντιαιμοπεταλιακά (salospir,Plavix, κλπ). Παρόλο που η εικόνα του αίματος ή των κόκκινων ούρων είναι κατι που τρομάζει τον ασθενή και το περιβάλλον του, συνήθως οι περισσότερες αιμορραγίες δεν είναι κάτι σοβαρό και υποχωρούν μετά από λίγες ώρες με άφθονη λήψη υγρών και κατάκλιση του ασθενούς. Παρ όλα αυτά, σε επίμονη αιματουρία, σε ασθενείς με χαμηλό αιματοκρίτη ή ασθενείς που λαμβάνουν αντιπηκτικά, καλό είναι να υπάρχει επικοινωνία με το γιατρό τους για οδηγίες. Αυτό που πρέπει ο ασθενής να προσέξει είναι μια πιθανή απόφραξη από πήγματα αίματος. 
• Σπασμοί της ουροδόχου κύστεως. Αυτό είναι ένα δυσάρεστο συναίσθημα που μοιάζει με κράμπα στο κάτω μέρος της κοιλιάς και είναι αποτέλεσμα της προσπάθειας της κύστεως να διώξει από μέσα της το μπαλόνι του καθετήρα το οποίο το νιώθει σαν ξένο σώμα. Συνήθως υποχωρεί σε 1-2 ημέρες, αλλά στην περίπτωση που ο ασθενής δε μπορεί να το ανεχθεί μπορεί να χορηγηθούν τα κατάλληλα φάρμακα για να ελαττωθεί ή σταματήσει το φαινόμενο.
• Διαρροή γύρω από τον καθετήρα (έξοδος ούρων από την ουρήθρα). Αυτό μπορεί να είναι αποτέλεσμα των σπασμών της ουροδόχου κύστεως που περιγράφησαν παραπάνω, μπορεί να συμβεί κατά τις εντερικές κενώσεις, σε απόφραξη του καθετήρα ή σε περιπτώσεις ουρολοίμωξης. Στην περίπτωση του παραπάνω φαινομένου ενημερώστε το γιατρό σας.
• Απόφραξη. Στην περίπτωση αυτή διακόπτεται η παροχέτευση των ούρων στη σακούλα και είτε μένουν μέσα στην κύστη οπότε και ξεκινά πόνος στην περιοχή, είτε βγαίνουν γύρω από τον καθετήρα όπως περιγράφηκε παραπάνω. Αναλόγως την περίπτωση θα επιχειρηθεί από το γιατρό η άρση του κωλλύματος ή θα χρειαστεί αλλαγή του ουροκαθετήρα. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να είναι σίγουρο οτί δεν έχει τσακίσει πουθενά το σωληνάκι του ουροσυλλέκτη.
• Ουρολοίμωξη. Είναι πολύ πιθανό, πολύ σύντομα ο ουροκαθετήρας να αποικιστεί από μικρόβια. Αυτό δε σημαίνει ότι πάντα χρειάζεται αντιβίωση. Αν σε περίπτωση παρατηρηθεί πυρετός, καύσος στην περιοχή της κύστης ή της ουρήθρας, δύσοσμα ούρα ή θολά/σκούρα ούρα, επικοινωνήστε με τον ουρολόγο. Σε καμία περίπτωση μη λαμβάνετε ούρα από το βρυσάκι του ουροσυλλεκτη για να τα αποστείλετε προς εξέταση καθώς το αποτέλεσμα θα είναι αναξιόπιστο. Αν χρειαστεί εξέταση ούρων υπάρχει ειδικός τρόπος λήψης του δείγματος.

Για περισσότερες πληροφορίες, επικοινωνήστε άμεσα με τον έμπειρο Χειρουργό Ουρολόγο- Ανδρολόγο Ξενοφών Ουζουνίδη.